Osie z … odzyskiem
Waga naczepy wraz z ładunkiem może stanowić nawet trzy czwarte masy całego zestawu.
Właśnie z tego powodu jakość poszczególnych elementów układu jezdnego jest tak istotna. To właśnie one, a w tym szczególnie osie mają ogromy wpływ zarówno na bezpieczeństwo eksploatacji pojazdu, jak i jej efektywność. Nie dość, że obciążenie osi, mimo że jest ich zazwyczaj więcej niż w ciągniku jest większe, to jeszcze poddane one są oddziaływaniu znacznie większych sił poprzecznych.
W ostatnich latach jakość eksploatowanych przez polskich przewodników naczep uległa znaczącej poprawie. Grożące w wyniku kontroli ITD sankcje, w wielu przypadkach wymusiły na właścicielach naczep inwestycje w nowy tabor. Dostawcy osi do naczep kreują coraz to nowe rozwiązania. Do tych, które mają kluczowy wpływ na bezpieczeństwo dochodzą te, których głównym zadaniem jest zwiększenie efektywności. Większość stanowią rozwiązania niejako „szyte na miarę”, a zatem takie, które można dopasować do indywidualnych zadań transportowych i zróżnicowanych warunków eksploatacji naczep. Dla użytkowników coraz bardziej liczy się modułowość konstrukcji, co sprawia, iż są szczególnie łatwe w obsłudze, a okresowa konserwacja może zapewnić długie i ekonomiczne użytkowanie. Nowoczesne rozwiązania pozwalają też na odzyskiwanie energii, przydatnej do zasilania różnych urządzeń.
SAF w dwóch wersjach
Dla użytkowników pojazdów, którzy są zainteresowani maksymalną wydajnością energetyczną SAF ma dwa typy osi elektrycznych. Pierwszy z nich to oś SAF TRAKr, która odzyskuje energię hamowania i pozwala użyć jej do wspomagania napędu elektrycznych urządzeń na naczepie, w tym np. agregatu chłodniczego. Działająca podobnie SAF TRAKe wykorzystuje natomiast energię elektryczną do tego, aby wspomagać układ napędowy ciągnika, np. podczas „wspinania się” na wzniesienia. SAF-Holland zdobył zresztą za tę gamę elektrycznych osi do naczep „Europejską Nagrodę Transportową za Zrównoważony Rozwój 2022”. Wyróżnienie jest przyznawane przez specjalistyczny, niemiecki magazyn „Transport”. Zelektryfikowane osie naczepowe SAF TRAKe i SAF TRAKr otrzymały je w kategorii „Komponenty i zespoły”.
Rekuperacja elektryczna oznacza możliwość wytwarzania energii podczas jazdy. SAF TRAKr wykorzystuje rekuperację do odzyskiwania energii, np. do obsługi agregatu chłodniczego lub pomp w cysternach lub silosach, ale także np. do obsługi ruchomej podłogi, czy tzw. przenośnego wózka widłowego „podróżującego” za naczepą. Umożliwia tym samym neutralne pod względem emisji dwutlenku węgla i ciche zasilanie urządzeń wykorzystywanych w przewozach z kontrolowaną temperaturą i nie tylko. Osie SAF TRAKr wykorzystują do rekuperacji moduł generatora wysokiego napięcia (400 V). Umożliwiają tymczasową pracę urządzeń chłodzących wyłącznie przy użyciu energii elektrycznej, zmniejszając hałas, emisję spalin i jednocześnie wydłużając żywotność komponentów urządzenia chłodzącego. Oś można łączyć z zawieszeniem pneumatycznym Intra lub Modul. Podczas hamowania centralnie umieszczony generator wysokiego napięcia SAF TRAKr przekształca energię kinetyczną pojazdu w energię elektryczną. Wszystkiemu towarzyszy redukcja szumów tła podczas jazdy, ale też większa wydajność (skrócenie czasu ładowania). System jest znormalizowany (identyczny w konstrukcji ze standardowymi osiami). Istnieje możliwość doposażenia, bez względu na producenta naczepy. Dostawca zwraca uwagę na prostą konserwację (obsługa opon, głowic kół i hamulców odbywa się bez demontażu samego systemu).
SAF TRAKe jest z kolei systemem elektrycznej rekuperacji i wspomagania trakcji. Większa moc uzyskiwana jest właśnie dzięki dodatkowemu napędowi elektrycznemu. SAF TRAKe współpracuje z elektryczną maszyną wysokiego napięcia o dużej mocy wyjściowej. Oś naczepowa z dodatkowym napędem elektrycznym (maksymalnie 147 kW, czyli 200 KM), napędza koła naczepy, odciążając silnik spalinowy ciągnika. Pozwala to na wyraźne zmniejszenie zużycie paliwa i poprawę dynamiki zestawu. Dzięki tej dodatkowej mocy system może uczestniczyć w pracy napędu oraz wspomagać silnik główny podczas ruszania i przyspieszania. Przydaje się to szczególnie w przypadku gdy warunki drogowe są wyjątkowo wymagające, a także gdy na drodze występują spore pochyłości. Oś TRAKe jest w stanie również poprawić przyczepność i stabilność naczepy oraz stanowi cenną pomoc, np. w ruchu na placu budowy.
Ciśnienie pod nadzorem z BPW
Zasada działania BPW AirSave jest prosta. System zasilany jest z instalacji zawieszenia pneumatycznego naczepy, a jednostka sterująca AirSave automatycznie utrzymuje ustalone w oponach ciśnienie. Powietrze z kompresora jest dostarczane przewodami prowadzonymi przez korpus osi i następnie otworami przez czopy osi. Stamtąd złączem obrotowym i przewodami elastycznymi do zaworów opon. System jest bardzo czuły, wykrywa spadek ciśnienia o 0,2 bara. Opinie kierowców, mechaników oraz dyspozytorów w firmach użytkujących naczepy z systemem AirSave są bardzo pozytywne. Nie trzeba martwić się o opony, jazda i planowanie transportu są po prostu łatwiejsze.
Bardzo ważnym jest, że z AirSave zmniejsza się ryzyko wystrzału opony, którego skutkiem są nieplanowane przestoje, a niekiedy poważniejsze wypadki. Według ekspertów najczęstszym powodem wystrzału jest zbyt niskie ciśnienie w ogumieniu. Jeśli ciśnienie w oponie gwałtownie spada z powodu uszkodzenia, AirSave automatycznie uzupełnia powietrze, jednocześnie ostrzegając kierowcę migającą kontrolką. Dzięki temu kierowca od razu wie o nieprawidłowości i ma możliwość odpowiednio wcześnie zareagować.
AirSave jest układem niezależnym, nie wymaga zasilania elektrycznego. Przygotowany jest jednak do współpracy z systemem telematycznym Idem Telematics. BPW przygotowało usługę telematyczną, która w czasie rzeczywistym przekazuje informacje o ciśnieniu w oponach do aplikacji DriverApp na telefon. Menedżerowie floty natomiast mogą być automatycznie informowani o wystąpieniu usterki za pośrednictwem systemu telematycznego.
Jak podają managerowie BPW, AirSave zapewnia korzyści w wysokości do 700 euro rocznie wyłącznie z tytułu oszczędności paliwa (ok. 250 l) i dłuższej żywotności opon. Rachunki te dotyczą trzyosiowej naczepy pokonującej 120.000 km rocznie ze średnim odchyleniem ciśnienia o 10 proc. od nominalnego. Przy większych przebiegach oszczędności rosną nawet do 1.000 euro w roku. Warto zauważyć, szacunki nie uwzględniają korzyści wynikających z zaoszczędzonego czasu i większego bezpieczeństwa jazdy. Znacząco poprawia się także komfort pracy kierowcy, który nie musi już stale sprawdzać i uzupełniać ciśnienia w oponach naczepy.
Układ AirSave może być zastosowany również w najnowszych osiach BPW z zawieszeniem ECO Air. To konstrukcja modułowa z ograniczoną liczbą części składowych. Przy użyciu mniejszej liczby części stworzono zawieszenia bardziej niezawodnymi i lżejszymi. Po raz pierwszy firma BPW zastosowała modułowe zawieszenie z korpusem osi o przekroju okrągłym. Opatentowana obróbka laserowa powierzchni łączonych komponentów umożliwia ich połączenie bez dodatkowych elementów kształtowych. Zawieszenia ECO Air są bardzo uniwersalne, znajdują zastosowanie również w branży budowlanej i w wywrotkach.
Solidność układu jezdnego w każdych warunkach pracy BPW podkreśla udzielając gwarancji ECO Plus na pięć lat bez limitu przebiegu. Ochrona gwarancyjna obejmuje poza korpusem osi, piastami i zawieszeniem również mechanizmy wewnętrzne zacisków hamulcowych ECO Disc TS2. Na wybrane elementy układu jezdnego możliwe jest bezpłatne przedłużenie gwarancji o kolejne trzy lata, co daje łącznie osiem lat.
T&M nr 5/2023
Tekst: Michał Jurczak
Add comment