Muszą zatrzymać
O tym, jak istotne są hamulce, kierowcy z reguły przekonują się w sytuacjach grożących kolizją, nawet wypadkiem.
Wówczas wytracenie prędkości pojazdu, zatrzymanie go i utrzymanie w bezruchu nabiera szczególnego znaczenia.
Hamulce w ciężarówkach, ze względu na gabaryty i masy pojazdów oraz na odległości między hamowanymi osiami i pedałem powinny pracować bardzo szybko i skutecznie. Muszą umożliwić kierowcy zapanowanie nad pojazdem i nie doprowadzać do niestabilności ciężarówki podczas całego hamowania. Jarosław Olszewski, manager ds. zarządzania siecią warsztatową ZF Pojazdy Użytkowe podkreśla, iż układ hamulcowy musi działać na cały zestaw pojazdów (silnikowy i ciągniony), niezależnie od sytuacji na drodze, pogody czy stanu (pusty, pełny, częściowo obciążony) i sposobu załadowania pojazdów. W najbliższej przyszłości, zdaniem Jarosława Olszewskiego, możemy spodziewać się nie tyle ulepszeń w samych hamulcach, ile jeszcze bardziej zaawansowanej współpracy z układami związanymi z bezpieczeństwem, takimi jak asystent martwego pola, radary mierzące dokładniej przestrzeń i obiekty stałe oraz ruchome przed zestawem drogowym w celu uniknięcia kolizji czy zmniejszenia jej skutków.
Klocki TRW
Marka TRW, należąca do ZF Aftermarket, jest powszechnie znana z klocków wysokiej jakości. Wszystkie klocki do pojazdów ciężarowych podlegają restrykcyjnemu sprawdzeniu w testach dynamometrycznych i drogowych.
Dynamometryczne rozpoczynają się w fazie opracowywania produktu i pozwalają kontrolować siły hamowania, zużycie, czy podatność na fading. Próby drogowe umożliwiają określenie skuteczności hamulców przy temperaturze roboczej układu (100-500 st. C). Dodatkowo są uzupełniane próbą weryfikującą działanie hamulców w trakcie zjazdu z góry.
– Każda część zamienna TRW przeznaczona do samochodów ciężarowych jest sprawdzana w ekstremalnych warunkach podczas testów laboratoryjnych, prób torowych oraz na drogach. Daje to pewność, że komponenty nie zawiodą nawet w najtrudniejszych warunkach – zapewnia Michał Głażewski, kierownik zespołu technicznego IAM ZF Aftermarket.
TRW przykłada dużą wagę do szczegółów ważnych dla mechaników. Na przykład w klockach sprężyny zostały zaprojektowano tak, żeby ułatwić montaż i demontaż elementów z zacisku, zapewniając przy tym odpowiednią charakterystykę sprężystości.
W klockach do pojazdów ciężarowych TRW nigdy nie stosuje zmodyfikowanego materiału wykorzystywanego w częściach do lżejszych aut osobowych czy dostawczych, lecz wyłącznie specjalną mieszankę materiałów przeznaczonych do segmentu ciężarowego, stworzoną w trakcie wielu lat prac badawczych.
Tylna płytka klocka odznacza się odpowiednią sztywnością oraz dokładnym wykonaniem, gwarantującym właściwe poruszanie się klocka w prowadnicach. Konstrukcja obejmuje również opatentowaną budowę sworzni, których stożkowy kształt i umiejscowienie pozwalają na lepsze połączenie płytki z materiałem ciernym. Zastosowanie takiego rozwiązania pozwoliło na zwiększenie o ok. 30 proc. siły ścinającej, a tym samym zapewniając lepszą wydajność hamowania.
Rozwaga przy wymianie
Tarcze hamulcowe podlegają dużym obciążeniom mechanicznym i termicznym. Jest to jeszcze potęgowane przez takie czynniki jak woda, brud, żwir na drogach, z których wszystkie dodatkowo wpływają na zużycie. Ze względu na to, iż tarcze należą do najbardziej krytycznych komponentów pojazdu pod względem bezpieczeństwa, eksperci ZF Aftermarket zalec
ają, aby montażem podzespołów zajmowali się tylko wyszkoleni i uprawnieni do tego mechanicy. Istotne jest również postępowanie zgodnie z wytycznymi instrukcji danego producenta dotyczącymi naprawy pojazdu.
Kiedy tarcza osiągnie granicę zużycia, tj. minimalną grubość określoną przez jej producenta, musi zostać wymieniona. Przed zdjęciem tarczy należy porównać ją z nową. Oprócz prawidłowego numeru części trzeba upewnić się, że dysponujemy wszystkimi elementami potrzebnymi do montażu tarczydo piasty koła, czyli nowymi śrubami, klinami i smarami, a także odpowiednimi narzędziami. Szczegółów procedury wymiany tarcz nie opisujemy, ale warto przytoczyć jedno z zaleceń specjalistów ZF Aftermarket – nigdy ponownie nie wykorzystuj używanych klocków hamulcowych!
Niesamowicie szeroka oferta
Textar oferuje klocki i okładziny hamulców bębnowych do 100 proc. europejskich pojazdów użytkowych. 70 proc. pojazdów użytkowych w Europie jest fabrycznie wyposażonych w okładziny hamulcowe Textara. Połowa aut użytkowych w Europie, wyposażonych w hamulce tarczowe opuszcza linie produkcyjne z zamontowanymi elementami ciernymi tej marki. Asortyment Textara obejmuje 347 referencji klocków oraz 108 okładzin.
Oprócz tego Textar ma jedno z najbogatszych na rynku części zamiennych portfolio tarcz do pojazdów użytkowych, 108 referencji. Tarcze Textara są wytwarzane zgodnie ze specyfikacjami oryginalnego wyposażenia, a testy, którym są poddawane, znacznie wykraczają poza wymagania normy ECE-R90.
Na opracowanie nowego typu okładzin hamulcowych Textar poświęca nawet trzy lata. Zanim okładziny trafią na rynek, w trakcie rozwoju przechodzą rygorystyczne testy, które obejmują nawet 300 tys. km przebiegu i 2 tys. godzin na stanowisku dynamometrycznym. Nowe okładziny przechodzą też rygorystyczne badania homologacyjne w warunkach rzeczywistych. Tarcze oraz klocki Textara są testowane na zestawach (ciągnik z naczepą) w warunkach drogowych oraz na hamowniach. Dzięki temu producent jest pewny idealnego dopasowania i odpowiednio dobranego współczynnika tarcia.
Dla szukających oszczędności Textar proponuje innowacyjne rozwiązanie – klocki z lekką płytką nośną. Są one lżejsze od standardowych produktów do aut użytkowych, jednocześnie zapewniając taki sam poziom bezpieczeństwa. Stosowanie lekkich klocków może przyczynić się do obniżenia masy nieresorowanych elementów oraz do zmniejszenia zużycia paliwa. Przekłada się to na znaczące oszczędności paliwa w całym okresie eksploatacji pojazdu oraz zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko naturalne.
Produkty marki Textar do pojazdów użytkowych, ale też osobowych, są pakowane w pudełka ze specjalną plombą PROriginal. Pozwala ona sprawdzić autentyczność części znajdujących się w środku oraz unikać montowania elementów nieznanego pochodzenia i jakości, co mogłoby mieć tragiczne skutki. Plomba PROriginal umieszczona jest na pudełku w sposób uniemożliwiający wyjęcie produktu bez jej rozerwania. Dodatkowo na tylnej stronie plomby znajduje się kod QR oraz kod alfanumeryczny. Obydwa kody w sposób unikalny są powiązane z produktem i pozwalają sprawdzić jego pochodzenie.
Więcej ModulT
Haldex rozszerza zastosowanie swojego systemu hamulcowego ModulT na rynek samochodów ciężarowych, zdobywając pierwszego klienta w segmencie producentów samochodów. Przypomnijmy, technologia ModulT, wprowadzona w 2011 r., pierwotnie dla przyczep i naczep, charakteryzuje się jednoczęściową konstrukcją, która znacznie redukuje wagę i koszty.
Charlotte Wall, wiceprezes ds. zarządzania produktem w firmie Haldex, podkreśla, że głównym celem było stworzenie najlżejszego hamulca, co osiągnięto dzięki zminimalizowaniu zarówno masy odlewanych części, jak i liczby komponentów. Unikalna, jednoczęściowa konstrukcja zacisku hamulca ModulT oferuje zalety związane z rozkładem sił.
Równomiernie rozkłada obciążenie, co stabilizuje mechanizm i upraszcza konserwację.
Przy dostosowywaniu ModulT do ciężarówek zmiany zachodziły przede wszystkim w zakresie mechanizmu regulacyjnego, aby zarządzać zróżnicowanymi zastosowaniami hamulców, takimi jak poziomy momentu obrotowego i hamulce postojowe, specyficzne dla ciężarówek i autobusów. Modularna konstrukcja ułatwia stosowanie podobnych części w różnych zastosowaniach, a poszczególne komponenty są dostosowywane do rozmiarów kół.
W przyszłości Haldex będzie dążył do dalszego rozwoju na rynku hamulców dla ciężarówek i autobusów. Zauważmy jednak, że każde nowe zastosowanie wymaga dokładnej pracy rozwojowej, co może zająć jeden-dwa lata. Choć testy wirtualne są kluczowe dla analizy naprężeń materiałów, nie mogą w pełni zastąpić testów w rzeczywistych warunkach, zwłaszcza w kwestiach tarcia, które mogą prowadzić do nierównomiernego zużycia klocków.
Bogate doświadczenie Charlotte Wall w Haldexie zwiększa jej kompetencje do radzenia sobie ze złożonością rozwoju systemów hamulcowych. Nadzoruje ona zarządzanie produktem i projektami zarówno w Haldexie, jak i SAF-Holland w Europie. Rozszerzenie systemu ModulT odzwierciedla zaangażowanie firmy Haldex w dostarczanie lżejszych i bardziej efektywnych rozwiązań hamulcowych w sektorze pojazdów użytkowych.
Części przeróżne
Wabco proponuje mnóstwo elementów, które znajdują się w katalogu hamulców. Oferta tej marki składa się z siedmiu grup, oto one: pneumatyczne hamulce tarczowe, klocki hamulcowe, wirnik, hydrauliczne hamulce tarczowe, hamulce bębnowe, dźwignie rozpieraka, siłowniki hamulca.
T&M nr 3/2025
Tekst: Leon Bilski
Add comment