Na kołach, na gąsienicach…
Ładowarki to jedne z popularniejszych maszyn w budownictwie. W istocie zresztą są uniwersalne, sprawdzają się również w sektorach: rolnym oraz komunalnym.
Dotyczy to zarówno maszyn iście miniaturowych, zwanych miniładowarkami, jak i tych nieco większych a zatem midiładowarek. Na przestrzeni lat konstrukcje modernizowano, stosując coraz nowocześniejsze materiały, ale również tzw. inteligentne systemy sterowania. Maszyny dostępne są w wersjach na podwoziu kołowym, jak i gąsienicowym, a popularność zawdzięczają też bogatej gamie osprzętu dodatkowego. Wybierając konkretną wersję ładowarki należy zwrócić uwagę m.in. na udźwig znamionowy (przy kołach) i udźwig resztkowy (przy maksymalnym podniesieniu), ale również prześwit (im większy, tym lepiej ładowarka radzi sobie w terenie). Liczą się gabaryty i widoczność z kabiny – długość i szerokość (bardzo ważny parametr przy pracy w halach), ale także rodzaj napędu.
Moc i uniwersalność
Operator kompaktowej ładowarki kołowej CAT 906M ma możliwość regulacji układu hydraulicznego i napędowego, co pozwala dostosować charakterystykę maszyny do wykonywanego zadania. Zarówno CAT906M, jak i pochodzące z tej samej serii: 907M i 908M mają niemal bliźniacze konstrukcje, a różnica między nimi tkwi przede wszystkim w masie (5600; 5750 i 6365 kg) oraz w parametrach roboczych. Operator ma do dyspozycji przełącznik trybu ECO, po którego uruchomieniu obniża się prędkość obrotowa silnika, a to przekłada się na niższe zużycie paliwa. Ciekawostkę stanowi funkcja modulowanego sterowania osprzętem, o trzech ustawieniach. Sprawdza się podczas załadunku pojazdów, dodatkowo gwarantuje płynniejszą pracę podczas pełnego obciążenia wideł lub podczas wykonywania zadania na ograniczonej przestrzeni. Do trzeciej funkcji układu hydraulicznego może zostać przypisany tryb przepływu ciągłego, który przydaje się podczas pracy z hydrauliczno-mechanicznym osprzętem roboczym. Przekładnia hydrostatyczna posiada funkcję sterowania siłą napędową przenoszoną na koła oraz funkcję sterowania biegami pełzającymi – ta druga bardzo przydaje się podczas pracy z osprzętem drogowym. Ładowarki można wyposażyć w szeroką gamę osprzętu roboczego, zarówno do złącza ze sworzniem poziomym, jak i ze sterowaniem burtowym.
Ze zwrotności i uniwersalności słyną też maszyny Bobcat. Przykładem jest ładowarka o sterowaniu burtowym Bobcat S650. Pionowa ścieżka podnoszenia w połączeniu z kompaktową ramą mają zapewniać wydajność w ciasnych przestrzeniach, nie rezygnując przy tym z komfortu operatora. Bobcat rozwija również ofertę kompaktowych ładowarek gąsienicowych, jest wśród nich TL870, większa i dłuższa od starszych modeli, wyróżniająca się również większym o ponad 10 proc. udźwigiem operacyjnym. Operatorzy doceniają dużą maksymalną wysokość podnoszenia ramienia (ponad 3,6 m).
Alternatywę gasienicową dla maszyn kołowych stanowi też maszyna CAT 299D2, wyposażona w układ podnoszenia pionowego (większy zasięg i większa wysokość podnoszenia, co przekłada się na szybszy załadunek samochodów). Układ napędowy wykorzystuje elektroniczny system zarządzania momentem obrotowym i oferuje dwie prędkości jazdy i ręczne/ nożne, elektroniczne sterowanie przepustnicą, w którym pedał przyspieszenia może pełnić również funkcję pedału zwalniania. Dostępny jest też układ hydrauliczny XPS o dużym przepływie, dostosowany do pracy w warunkach wymagających uzyskania maksymalnej wydajności hydraulicznego osprzętu roboczego.
Uniwersalna jest też ładowarka GEHL 340, w istocie nazywana częściej nośnikiem osprzętu. Można ja bowiem zaopatrzyć np. w łyżką ładowarkową, chwytak typu „krokodyl”, widły do palet, ale też… zamiatarkę. Maszynę wyposażono w wysokoprężny silnik marki Yanmar. Układ hydrauliczny bazuje na dwóch liniach zasilających różnorodne narzędzia i ułatwiających zmianę osprzętu. Węże hydrauliczne osadzono w ramionach podnośnika. Przepływ oleju w układzie hydraulicznym to 45 l/min, a ciśnienie sięga 207 barów. Napęd jest (ułatwia prowadzenie maszyny, zwiększa moment obrotowy, gwarantuje precyzję ruchów roboczych, a jednocześnie zmniejsza zużycie paliwa). GEHL stosuje technologią Nitro-Steel, sprawiającą, że tłoki siłowników są wyjątkowo twarde i odporne na rdzę.
Urządzeniami wielofunkcyjnymi nazywa ich dostawca maszyny Vermeer (tzw. skidsteer). Najpopularniejszym osprzętem montowanym jest łyżka ładowarkowa, która czyni z tego urządzenia miniładowarkę o sterowaniu burtowym. Wachlarz opcji zamienia miniładowarkę w nośnik osprzętu, zdający egzamin w trudno dostępnych miejscach na placach budów, w parkach czy w gospodarstwach rolnych. Łatwo dostępne punkty serwisowe oraz skrócony do minimum czas potrzebny na sprawdzenie i konserwację tych urządzeń to atuty szczególnie ważne dla właścicieli wypożyczalni sprzętu. Zarówno S450TX, jak i S925TX posiadają możliwość zainstalowania ponad trzydziestu typów różnego rodzaju osprzętu: od łyżki ładowarkowej, przez widły do palet, glebogryzarkę, do młota hydraulicznego itp. Napęd stanowią silniki marki Kubota (24 KM; 35 KM).
Uniwersalne zastosowanie ma również przegubowa ładowarka kołowa Wacker Neuson WL44. Standardowa łyżka ma poj. 0,8 m.sześc. Dzięki elastycznemu układowi kierowniczemu wszystkie cztery koła pozostają w stałym kontakcie z podłożem, a maszyna porusza się z maksymalną trakcją. WL44 jest zwrotna, może pokonywać zakręty pod kątem do 45 st. Sprzedawcy zwracają uwagę na mocną hydraulikę z wieloma opcjami, np. systemem High Flow umożliwiającym podłączenie różnego osprzętu dodatkowego. Z punktu widzenia komfortu pracy ważny jest też otwarty dostęp do punktów serwisowych hydrauliki, silnika i filtra powietrza (skrócenie prac konserwacyjnych).
Komfort i prostota
Współczesne maszyny muszą być nie tylko efektywne, ale też możliwie komfortowe i łatwe w obsłudze. CAT (906M-908M) zachwala, montowany na prawej konsoli wielofunkcyjny dżojstik wyposażony w zintegrowane przełączniki jazdy, blokadę mechanizmu różnicowego i włączniki przepływu ciągłego wraz z proporcjonalną, trzecią funkcją hydrauliki dodatkowej. Operator może również korzystać z dotykowej klawiatury i mieć swobodny dostęp do wszystkich ustawień maszyny. Kluczowe informacje (m.in. prędkość jazdy czy temperatura oleju hydraulicznego) są przekazywane za pośrednictwem wskaźników LCD. Ponadto w kabinie znajduje się wskaźnik filtra cząstek stałych, obejścia filtra hydraulicznego, ruchu swobodnego łyżki i funkcji jazdy manewrowej. Fotel operatora opcjonalnie może być podgrzewany i pneumatycznie zawieszony. Na liście opcji znajduje się też układ klimatyzacji z szybkim odszranianiem i usuwaniem wilgoci. Wejście do kabiny ułatwiają poręcze i stopnie oraz duża platforma.
Dostawcy maszyn Weidemann/ Hoftrac zwracają uwagę na walory maszyn (np. modelu 1160), w tym system szybkiej wymiany narzędzi dzięki szybkozłączu. Sterowanie funkcjami wysięgnika oraz narzędzi roboczych odbywa się za pomocą dżojstika. Podstawowe czynności serwisowe można wykonać po odchyleniu osłony znajdującej się za stanowiskiem operatora (stanowisko operatora wraz z siedziskiem odchylane jest na bok). Znajduje się tam filtr powietrza, bagnetowy wskaźnik poziomu oleju silnikowego oraz jego wlew, a także wlew płynu chłodniczego i zbiornik oleju hydraulicznego.
Również maszyny GEHL (m.in. model 340) posiadają proste w użyciu elementy sterujące. Nawet, mający z maszyną pierwszy kontakt operatorzy z łatwością radzą sobie z obsługą. Wielofunkcyjna dźwignia dżojstika steruje ramieniem podnośnika, łyżką, kierunkiem jazdy, blokadą mechanizmu różnicowego i pomocniczymi funkcjami hydraulicznymi. Prędkość obrotową silnika można wygodnie kontrolować na dwa sposoby: prawą przepustnicą nożną lub za pomocą ręcznej przepustnicy, umożliwiającej również sterowanie prędkością jazdy niezależnie od prędkości obrotowej silnika. Przycisk blokady mechanizmu różnicowego na dżojstiku pomaga w zwiększeniu przyczepności. Dwubiegowy napęd hydrostatyczny może być aktywowany „w ruchu” za pomocą przełącznika na dżojstiku. Walorem jest solidne połączenie przegubowe, zapewniające kąt obrotu 45 st. w każdą stronę, co gwarantuje odpowiednią zwrotność przy relatywnie małym promieniu skrętu. Zwrotności (promień skrętu wynosi niecałe 1,5 m) sprzyja to, że GEHL 340 ma zaledwie niewiele ponad metr szerokości (długość to 3975 mm, wysokość z kabiną to 2255 mm, waga wraz z łyżką to ok. 850 kg). Dla przykładu, szerokość standardowego czerpaka to 1,15 m, a poj. 0,35 m.sześc.
Co dalej?
Spore emocje towarzyszyły wprowadzeniu na rynek kilka lat temu maszyny kołowej WL20e, pierwszej całkowicie elektrycznej ładowarki marki Wacker Neuson. Zastosowano dwa silniki elektryczne, jeden dla układu napędowego i jeden dla układu hydraulicznego, co ma zapewniać, że wydajność WL20e odpowiada wydajności tradycyjnej maszyny. Jednocześnie ładowarka pracuje bez emisji spalin i generując mniejszy hałas. Wydajność jest porównywalna do tradycyjnych ładowarek kołowych, o ponad jedną trzecia spadają jednak koszty eksploatacyjne, jak również serwisowe. Dostawca wyliczył, że koszty operacyjne modelu WL20e amortyzują się przy średnim okresie eksploatacji maszyny po ok. 2,8 tys. godzinach eksploatacji (uwzględniono koszty energii i serwisu oraz wymianę akumulatora dla modelu WL20e po ok. 1,2 tys. cyklach ładowania), przy koszcie inwestycji wyższym o ok. 20 proc.
Elektromobilność to, jak widać także w dziedzinie ładowarek temat bardzo ważny. Volvo CE ogłosiła, że od połowy 2020 r. rozpocznie sprzedaż rodziny elektrycznych, kompaktowych ładowarek kołowych (L20–L28) oraz że wstrzyma dalsze prace nad ich modelami z silnikami wysokoprężnymi. - Decyzja firmy wynika z niezwykle pozytywnej reakcji rynku na wiele maszyn koncepcyjnych, które z powodzeniem prezentowano w ostatnich latach, oraz ze ścisłej współpracy z klientami. Ruch ten jest zgodny ze strategią Volvo Group, dla której elektromobilność jest priorytetem we wszystkich obszarach biznesowych – podkreślono w specjalnym komunikacie, zaznaczając, że silnik wysokoprężny pozostaje najodpowiedniejszym źródłem napędu dla jej większych maszyn, a napęd elektryczny z akumulatorami sprawdza się szczególnie dobrze w mniejszym sprzęcie marki Volvo.
CHARAKTERYSTYKI POPULARNYCH MAŁYCH ŁADOWAREK
BOBCAT
Bobcat ma ładowarki o sterowaniu burtowym nowej generacji. T650 oferuje operatorowi dobrą widoczność we wszystkich kierunkach, umożliwiając sprawną pracę w ograniczonej przestrzeni. Elementami wyposażenia standardowego są: regulowany fotel z amortyzacją, świece żarowe uruchamiane automatycznie, pomocniczy układ hydrauliczny (przepływ zmienny/przepływ maksymalny), rama Bob-Tach, system blokady sterowania Bobcat (BICS). Wyposażenie kabiny operatora w wersji Deluxe obejmuje obicie piankowe wnętrza, boczne, górne i tylne okna, drzwi kabiny z wycieraczką szyby przedniej i czujnikiem, okno dachowe. Zastosowano przedni, pomocniczy układ hydrauliczny (proporcjonalny, uruchamiany elektrycznie). Gąsienice gumowe mają szerokość 450 mm.
CAT
CAT 906M, 907M i 908M to kołowe maszyny o bliźniaczych konstrukcjach i takiej samej jednostce napędowej, CAT C3.3B DIT (moc maksymalna 75 KM). W dwóch pierwszych montowane są łyżki o poj. 0,75-1,2 m sześc. a w trzeciej o poj. 0,9-1,5 m.sześc. Silnik został wyposażony w układ aktywnej regeneracji bez udziału operatora. Operator ma możliwość sterowania charakterystyką przekładni hydrostatycznej, aby dopasować zmianę przełożeń i prędkości jazdy do konkretnego zadania. Wpływa to na zwiększenie wydajności pracy. Przekładnia posiada funkcję sterowania siłą napędową przenoszoną na koła oraz funkcję sterowania biegami pełzającymi – ta druga przydaje się podczas pracy z osprzętem drogowym. Ładowarki otrzymały nowe kabiny.
CASE
CASE oferuje gamę ładowarek o sterowaniu burtowym i kompaktowych ładowarek gąsienicowych. Miniładowarka CASE SR210 sprawdza się w każdych warunkach. Relatywnie niskie zużycie paliwa oraz duży zbiornik oznaczają, że sprzęt może pracować przez cały dzień, bez potrzeby dodatkowego tankowania. Silnik dysponuje mocą 74 KM. W grupie maszyn oferowanych przez Case są też: TR 270; TR320 i TR380. Napędzane przez silnik FPT o niskim zużyciu paliwa, a można je wyposażyć w układ hydrauliczny o wysokim przepływie do zasilania szerokiej gamy osprzętu. TR320 i TV380 są dostępne z osłonami gąsienic, które zwiększają ochronę przed przedostawaniem się błota i zanieczyszczeń w okolice silnika napędowego. Ładowarka o sterowaniu burtowym jest m.in. SV280.
GEHL
GEHL 340 to maszyna wyposażona w sprawdzony, wysokoprężny silnik marki Yanmar. Trzycylindrowa jednostka (3TNV88), z 1,6-litrowej pojemności generuje moc na poziomie 35 KM. Pojemność zbiornika paliwa to 57 l, średnie spalanie wynosi 2,5-3,5 l na motogodzinę (w zależności od charakteru wykonywanych zadań). Układ hydrauliczny bazuje na dwóch liniach zasilających różnorodne narzędzia i ułatwiających zmianę osprzętu. Węże hydrauliczne osadzono w ramionach podnośnika. Przepływ oleju w układzie hydraulicznym to 45 l/min. a ciśnienie sięga 207 barów. Napęd jest hydrostatyczny.
KOMATSU
Komatsu oferuje modele miniładowarek burtowych począwszy od SK510-5, o masie 1,86 t (32 KM), poprzez SK 714-5 (2,53 t, 46,8 KM) i SK 815-5 (2,63 t, 46,8 KM) aż do SK820-5 Turbo (2,94 t, 54 KM). Możliwość wyposażenia w różnego rodzaju osprzęt czyni z nich maszyny uniwersalne, do codziennego użytkowania w gospodarstwach rolnych, budownictwie, a także w środowisku przemysłowym lub w portach. Najmniejsza z tych ładowarek, szybka (10 km/h) i zwinna, z napędem hydrostatycznym, dźwiga 455 kg. Wyposażana jest m.in. w hydrauliczne sterowanie serwomechanizmem PPC. Prawy dżojstik steruje ruchem ramienia i łyżki, a lewy kontroluje jazdę. System czujników obciążenia (CLSS) zapewnia precyzję i gładkość wszystkich ruchów oraz właściwą moc dla każdej wymaganej operacji.
VOLVO
Relatywnie niewielkie są ładowarki Volvo serii L. L30G dysponuje łyżką o poj. 1 m.sześc. Masa maszyny to 5,5 t, a do napędu służy fabryczny diesel o 75-konnej mocy. L30G to model stworzony do intensywnej eksploatacji, wszechstronny, prosty w serwisowaniu i wyposażony w liczne elementy podnoszące poziom bezpieczeństwa i wydajność, np. wysokiej jakości osprzęt, komfortową kabinę, nowoczesny układ hydrauliczny i łatwe w obsłudze elementy sterowania. Maksymalna prędkość jazdy to 20km/h. Ładowarki Volvo wyposażane są w trzy rodzaje wysięgników z kinematyką typu równoległego, typu Z i TP (opatentowany przez Volvo CE i stosowany w większości większych modeli począwszy od modelu L35G). Wszystkie są wyposażane standardowo w szybkozłącza hydrauliczne do wymiany osprzętu.
T&M nr 6/2019
Tekst: Michał Jurczak
Add comment