Specjaliści od zagęszczania
Dobry walec drogowy powinien łączyć w sobie odpowiednie obciążenia statyczne, siły odśrodkowe oraz amplitudy.
Właśnie połączenie tych cech ma gwarantować należyte zagęszczanie. Użytkownicy walców drogowych poszukują maszyn wytrzymałych i wszechstronnych, potrafiących radzić sobie równie dobrze w każdej fazie pracy, począwszy od walcowania dolnej warstwy nośnej, aż do walcowania końcowego.
Wibracyjne walce drogowe nadają się na każde podłoże. Wiele oferowanych maszyn daje możliwość zastosowania w różnych miejscach (np. drogi, autostrady, lotniska), zarówno na ziemi, jak i na asfalcie. Istotnym walorem jest również możliwie zwarta konstrukcja maszyn, wpływająca na ich odpowiednią manewrowość.
To ta cecha pozwala walcom pracować w relatywnie „ciasnych” przestrzeniach, w tym często również np. na parkingach czy podwórzach. Przyjrzyjmy się ofertom czterech bardzo ważnych graczy na rynku tych maszyn.
Ammann
Wśród nowości marki Ammann (od niedawna oficjalnym dilerem maszyn tej szwajcarskiej marki jest firma Volvo Maszyny Budowalne Polska) znajduje się walec tandemowy ARP 75. Do jego napędu służy silnik Kubota V3307-CR-T generujący moc maksymalną 74 KM (54 kW), z technologią oczyszczania spalin EGR+DOC+DPF. Walec jest dostępny głównie dla krajów o surowych przepisach dotyczących emisji, spełniając wymagania normy EU Stage V. Producent zwraca uwagę na relatywnie duży zbiornik paliwa, o poj. 180 l, sprawiający że maszyna wymaga tankowania tylko raz na dwie zmiany (maszyny Ammann spalające olej napędowy mogą wykorzystywać hydrorafinowany olej roślinny – HVO, biopaliwo wytwarzane z odpadów, które zmniejsza emisję CO2 nawet o 90 proc.).
Walec waży nominalnie 7.375 kg. Standardowa szerokość robocza ARP 75 wynosi 1.500 mm. Aby poprawić wszechstronność maszyny, operator ma do dyspozycji tzw. „tryb kraba”, wydatnie zwiększający szerokość roboczą i umożliwiający zagęszczanie w pobliżu krawężników i przeszkód. Istotnym elementem jest Ammann Compaction Expert (ACE), a zatem – w największym skrócie automatyczny pomiar zagęszczenia i system sterowania. ACE to w istocie system automatycznie dostosowujący amplitudę i częstotliwość w oparciu o charakterystykę podłoża. To sprzyja wydajności i oszczędności paliwa. Producent podkreśla, że ostatecznie ACE zapewnia osiągnięcie właściwego zagęszczenia i zapobiega kosztownym przeróbkom, które w niektórych przypadkach mogą nawet wymagać powrotu na miejsce pracy. Dostawca akcentuje również trzystopniową filtrację systemu zraszającego, która pomaga zapobiegać zatykaniu dysz i innych elementów oraz odpowiada za zapewnienie równomiernego rozprowadzania wody w bębnie. Relatywnie duży zbiornik na wodę wydłuża przerwy pomiędzy napełnieniami.
Symetryczna kabina ma zapewniać operatorowi widoczność w zakresie 360 st. Kabina ma cztery słupki ROPS bezpośrednio w głównej konstrukcji i w pobliżu drzwi, a nie – jak to często bywa, w narożnikach. Ta nowa lokalizacja ma nie tylko poprawiać widoczność, ale i bezpieczeństwo. Stanowisko operatora ma zintegrowane, scentralizowane elementy sterujące (skonsolidowano je w jeden system). Znajdują się blisko operatora i są zawsze łatwo dostępne (ułożone w zasięgu wzroku), niezależnie od pozycji siedzenia.
BOMAG
Dostawca walców marki BOMAG z napędem hybrydowym podkreśla, że maszyny oferują pełną wydajność przy relatywnie niewielkim zużyciu paliwa i niskiej emisji CO2. Dzięki hydraulicznemu napędowi hybrydowemu część energii hamowania może być odzyskiwana (rekuperacja). Walec tandemowy Bomag Hybrid posiada rzecz jasna silnik spalinowy. Zapewnia to wymaganą moc podstawową oraz niezbędny moment obrotowy. Układ napędowy rozszerzono jednak o trzy podzespoły, oprócz klasycznego silnika wysokoprężnego: pompę, akumulator ciśnieniowy i zbiornik.
Hybryda hydrauliczna wykorzystuje energię hamowania. Podczas konwencjonalnego hamowania energia kinetyczna jest rozpraszana w postaci ciepła. Jednak system stosowany przez Bomag przekształca energię kinetyczną w energię hydrauliczną, możliwą do dalszego wykorzystania. Podczas hamowania olej jest pompowany ze zbiornika niskociśnieniowego do akumulatora ciśnieniowego. Napływający olej powoduje sprężanie gazu w akumulatorze ciśnieniowym. Tak zmagazynowana energia może być elastycznie uwalniana w razie potrzeby. Akumulator ciśnienia działa zatem jako bufor energii. Jest on napełniony gazem i olejem. Ta dość prosta technologia sprawia, że hybryda hydrauliczna jest wytrzymała i łatwa w konserwacji.
Hydrauliczny napęd hybrydowy jest przydatny wszędzie tam, gdzie często wymagane jest hamowanie i przyspieszanie. Dzieje się tak stale w przypadku wykorzystywania walca tandemowego na budowie, w pracach asfaltowych. Wynika to z faktu, że konwencjonalny silnik nie pracuje w optymalnym zakresie podczas rozruchu i wibracji. Wspomaga go hydrauliczny napęd hybrydowy.
Hybryda hydrauliczna kompensuje obciążenia szczytowe. Gdy wystąpi takie obciążenie, akumulator ciśnieniowy ulega otwarciu. Wypływający z powrotem olej napędza hydrauliczny silnik pomocniczy (hydrostatyczny agregat tłokowy). Wynikiem jest wzrost wydajności. Bomag jest jednym z niewielu producentów maszyn budowlanych, którzy udoskonalili ten system i przygotowali go do produkcji seryjnej.
Oprócz ruszania kolejnym dużym obciążeniem w pracy walca tandemowego jest uruchomienie wibracji. Także w tym przypadku wymagana dodatkowa energia może być pobierana z akumulatora hydraulicznego. Hybryda hydrauliczna jest połączona z inną przełomową technologią – systemem Asphalt Manager. To system wspomagający, który płynnie reguluje amplitudę. W rezultacie używana jest tylko taka moc, która jest rzeczywiście niezbędna do uruchomienia wibracji i optymalnego zagęszczania. Amplituda jest ciągle dopasowywana do już osiągniętego stopnia zagęszczania. Pomaga to również maszynie budowlanej oszczędzać paliwo. Praktyka pokazuje, że w porównaniu do walca z napędem konwencjonalnym, zużycie paliwa i emisja spalin są znacznie niższe: na przykładzie walca Bomag BW 174 AP-5 hydrauliczny napęd hybrydowy pozwala zaoszczędzić do 20 proc. kosztów paliwa.
CAT
Tandemowy walec wibracyjny Caterpillar CB4.0 to wszechstronna maszyna, mogąca pracować jako jedyny walec wibracyjny przy realizacji małych projektów lub jako walec wspomagający inne, wydajniejsze maszyny na dużych budowach. Masa maszyny wynosi 3,5 t, a bębny mają 800-milimetrową szerokość. Relatywnie duża amplituda i szeroki bęben sprawiają, że model sprawdza się np. w wykonywaniu poboczy, małych parkingów, poszerzaniu dróg i w innych podobnych pracach. Napęd stanowi silnik Cat C1.7T o mocy 36 kW (48 KM). W układzie zagęszczania zastosowano: składane zgarniarki; włączanie wibracji (w bębnie przednim, tylnym lub obu), a także ciśnieniowy układ natrysku wody z potrójną filtracją i trybem testowym. W układzie zagęsz
czania są składane zgarniarki, włączanie wibracji – w bębnie przednim, tylnym lub obu, jak również ciśnieniowy układ natrysku wody z potrójną filtracją i trybem testowym.
Na bezpieczeństwo eksploatacji wpływa m.in. pomarańczowy pas bezpieczeństwa o szerokości 75 mm odpowiadający za należytą widoczność na terenie budowy. Fotel operatora posiada czujnik obecności zapobiegający niezamierzonemu uruchomieniu maszyny, gdy operator nie siedzi na fotelu.
Łatwość serwisowania CB4.0 wynika m.in. z dość niewielkich wymagań konserwacyjnych. Maszyna współpracuje z aplikacją diagnostyczną Cat ET, a jej układ wibracyjny wymaga przeglądu co 3 lata lub 3 tys. godzin pracy. Okres między wymianami oleju wynoszący 500 motogodzin umożliwia skrócenie czasu konserwacji i obniżenie kosztów eksploatacji. Zastosowano, ułatwiające obsługę przełączniki kołyskowe oraz zespół wskaźników Cat ze wskaźnikiem zbiornika wody, jak również regulowany natrysk wody sprawiający, że wodę trzeba uzupełniać rzadziej. Opcjonalny przesuwny fotel operatora i dwie dźwignie układu napędowego mają chronić operatora przed zmęczeniem i zapewnić lepszą widoczność walcowanej nawierzchni. Konsola ma wskaźnik zbiornika wody, wyłącznik awaryjny i schowek podręczny. Do dyspozycji jest gniazdo zasilające 12 V, jak również zabezpieczenie przed wandalizmem (zamykane: pokrywa silnika, korek wlewu paliwa i pokrywa elementów sterujących). Dostawca zwraca uwagę również, na antypoślizgowe stopnie i platformę, podwyższające bezpieczeństwo operatora. Opcjonalne stosuje się obrotowe pomarańczowe światło ostrzegawcze.
JCB
Firma JCB wprowadziła na rynek nową linię tandemowych walców drogowych. Sprawdzą się w szerokim zakresie zadań, od prac drogowych po zagęszczanie gruntów na placach budowy. Producent podkreśla, że dzięki różnorodnym opcjom konfiguracji oraz bogatej gamie dostępnych akcesoriów, te maszyny można dopasować do indywidualnych potrzeb każdego projektu.
Walce JCB obejmują grupę maszyn od 1,5 do 5 T masy operacyjnej. Są to modele nowej generacji CT160, CT260, CT380 oraz CT430. Zakres mocy maszyn mieści się w zakresie od 14,2 kW do 36,5 kW. Nowoczesne silniki spełniające rygorystyczne normy emisji spalin pozwalają na pracę w sposób bardziej ekologiczny i przyjazny dla środowiska. Dzięki zoptymalizowanemu zużyciu paliwa walce JCB pozwalają zredukować koszty operacyjne, co ma kluczowe znaczenie dla firm, które stawiają na zrównoważony rozwój.
Cechy charakterystyczne i wyróżniające każdy walec JCB to: bezobsługowy przegub centralny; proste i łatwe w użyciu zgarniacze poliuretanowe; solidne metalowe listwy natryskowe z funkcją opróżniania; dysze natryskowe skierowane do góry co pozwala uniknąć zablokowania i uszkodzenia w wyniku zamarznięcia; potrójny system filtracji układu zraszania oraz system zraszania z trzema ustawieniami sterowanymi poprzez moduł MECU. Za automatyczną kontrolę wibracji odpowiada system AVC.
Tandemowe walce JCB zaprojektowano z myślą o precyzji i trwałości. Ergonomia oraz intuicyjny układ sterowania mają sprawiać, że praca z nimi jest przyjemna i komfortowa. Obsługę ułatwia system Livelink Telematics. Zaawansowane systemy kontroli ułatwiają precyzyjne sterowanie, minimalizując jednocześnie zmęczenie operatora.
Dostawcy walców podkreślają, że maszyny zaprojektowano tak, aby bardzo prosta była obsługa serwisowa. Chodzi m.in. o wyjątkowo lekką maskę, nie wymagające konserwacji połączenia środkowe oraz odpowiednie zabezpieczenie węży oraz instalacji rurowej. W tych walcach operator, na bieżąco ma również wgląd w najważniejsze wskaźniki dla wszystkich funkcji maszyny i kontroli działania silnika. W kabinach zastosowano regulowany fotel mający zapewniać odpowiedni komfort pracy, wpływając tym samym na wydajność.
T&M nr 11/2024
Tekst: Michał Jurczak
Add comment