Nieduży rynek ważnych maszyn
W przypadku nowych wozideł sztywnoramowych mówimy o zakupach na poziomie zaledwie kilku, co najwyżej kilkunastu sztuk rocznie.
To niewiele. Maszyny tego rodzaju wprawdzie od kilku lat „przegrywają” rywalizację z pojazdami przegubowymi, nie znaczy to jednak, że są całkowicie wypierane z rynku.
Pierwsze, wielkogabarytowe pojazdy do transportu budowlanego, przewyższające rozmiarami tradycyjne ciężarówki powstały ponad osiemdziesiąt lat temu. Za przełom w dziedzinie konstrukcji i produkcji wozideł sztywnoramowych uznaje się jednak połowę ubiegłego wieku. Również teraz wozidła sztywnoramowe mają ciągle swoich zwolenników, a dowodem jest to, że powstają kolejne modele.
Coraz wydajniejsze i bezpieczniejsze
Użytkownicy wozideł za kluczowe cechy maszyn wymieniają: stabilną konstrukcję (trwałość w trudnych warunkach), relatywnie dużą pojemność i odpowiednią powierzchnię skrzyni, trwały silnik, należytą widoczność z kabiny, jak również komfort eksploatacji. Jednym z kluczowych walorów jest też …ekonomia. Dostawca maszyn Caterpillar serii G (m.in. 772G) podkreśla, jak ważne dla ekonomicznej eksploatacji są nowoczesne, elektroniczne systemy sterowania. Silniki można zaprogramować w celu osiągnięcia wyznaczonego przez użytkownika poziomu zużycia paliwa. Dostępne są dwa programowalne tryby: ekonomiczny i ekonomiczny adaptacyjny. Tryb ekonomiczny umożliwia użytkownikowi wybranie redukcji mocy od 0,5 do 15 proc. Wystarczy nacisnąć jeden przycisk, aby ustawienia trybu ekonomicznego zostały zastosowane na wszystkich etapach cyklu transportowego. Za pomocą adaptacyjnego trybu ekonomicznego wozidło samo monitoruje zapotrzebowanie na moc i oszczędza paliwo oraz reguluje moc silnika, aby zoptymalizować zużycie paliwa. Dodatkową oszczędność zapewniać ma nowa funkcja automatycznej pracy na biegu jałowym (automatycznie włącza bieg jałowy, gdy hamulec pozostaje włączony dłużej niż przez 15 sekund przy włączonym biegu jazdy do przodu). Bieg włączany jest ponownie, gdy operator podniesie stopę z pedału hamulca. Działanie tej funkcji jest nieodczuwalne dla operatora. Sterowany temperaturowo wentylator o napędzie hydraulicznym zmniejsza zapotrzebowanie na energię, ponieważ jest włączany tylko gdy zaistnieje taka potrzeba i działa, nie przekraczając niezbędnej prędkościi obrotowej. Nowy układ sterowania skrzynią biegów, zwiększająca wydajność strategia sterowania elektronicznego (Advanced Productivity Electronic Control Strategy, APECS) mają zapewniać m.in. płynniejsze przełożenia, lepsze przyspieszanie, większą prędkość na pochyłościach oraz krótszy czas cykli roboczych. Ramę pojazdu wykonano ze stali umożliwiającej przenoszenie obciążeń udarowych, natomiast ich skrzynkowa konstrukcja ma gwarantować wytrzymałość na skręcanie.
Volvo R100E, to jeden ze sztywnoramowych kolosów. Dysponuje 95-tonową ładownością, a poj. (z nadsypem) przekracza 60 m. sześc. Do napędu służy 783-kilowatowy diesel. Konstruktorzy podkreślają, że cały układ napędowy zdolny jest wygenerować relatywnie wysoki moment obrotowy i wyjątkowo wysoką siłę uciągu na kołach. Do skrócenia cyklu roboczego przyczynia się m.in. układ szybkiego wyładunku. Zastosowano szereg systemów ochronnych, np. zabezpieczenie przed nadmiernymi obrotami silnika (automatycznie wymusza bezpieczne parametry pracy). W utrzymaniu kontroli nad maszyną pomaga blokada jazdy na biegu neutralnym (ochrona wozidła podczas zjazdów ze wzniesień). R100E wyposażono także w układ hamowania awaryjnego i pomocniczy układ kierowniczy.
Znacznie mniejsze gabaryty ma Komatsu HD405-8, z 386-kilowatowym motorem. Poj. załadowcza wynosi 27 m.sześc. Prędkość maksymalna to 66 km/h, maksymalna ładowność sięga 40 t. Funkcja automatycznego wyłączania silnika ma maksymalizować oszczędności paliwa. Opcjonalnie stosowany jest automatyczny układ kontroli trakcji (KTCS). Relatywnie duża moc spowalniacza ma zapewniać zarówno wysoką wydajność, jak i bezpieczeństwo. Opcjonalnie stosowany jest układ zapobiegający blokowaniu się kół podczas korzystania z hamulca roboczego i spowalniacza, co minimalizuje poślizg w trudnych warunkach. Automatyczna kontrola prędkości pozwala łatwo ustawiać stałą prędkość zjazdu ze wzniesienia i umożliwia operatorowi skoncentrowanie się na prowadzeniu wozidła. Prędkość może być ustawiana odpowiednio do kąta nachylenia drogi z dokładnością do 1 km/h poprzez naciśnięcie przycisku na dźwigni sterowania (plus-minus 5 km/h)
Liczy się łatwość obsługi
Komfort eksploatacji, w tym łatwość obsługi to coraz częściej akcentowane przez użytkowników walory maszyn. W przypadku Komatsu HD405-8 zwraca uwagę szeroka kabina Space Cab, z w pełni regulowanym fotelem z zawieszeniem pneumatycznym (zawieszenie kabiny jest hydropneumatyczne). Fotel operatora jest pogrzewany i wentylowany. W obsłudze pomaga kolorowy monitor LCD wyświetlający kluczowe informacje. Zraca uwagę m.in. bezpieczny dostęp do kabiny, dzięki frontowym schodom o dość niewielkim kącie nachylenia z poręczami i zabezpieczeniem antypoślizgowym. Dostęp do akumulatora i jego odłącznika jest możliwy z poziomu gruntu. Scentralizowano punkty smarowania. Zastosowano specjalny licznik „zarządzający” załadunkiem. Masa ładunku wyświetlana jest przez cały czas, zarówno w kabinie, jak i na zewnątrz. Wygodę eksploatacji zwiększa Komtrax, bezprzewodowy, fabryczny system monitorowania. Umożliwia zarządzanie flotą, bez względu na to, gdzie aktualnie znajduje się właściciel maszyny (zarządzania maszynami w ich aktualnym miejscu pracy). Do wizualizacji danych wykorzystywane są mapy, tabele i wykresy. System (dostępny 24/7) ma pomóc w przewidywaniu ewentualnych problemów, w planowaniu obsługi technicznej z wyprzedzeniem. Zapewnia również bezpieczeństwo (chroni maszynę przed kradzieżą i nieautoryzowanym użyciem), monitoruje lokalizację, pozwala zdalnie zablokować silnik, z drugiej strony pozwala na kontrolowanie poziomu paliwa z ostrzeżeniem o jego ewentualnej kradzieży.
Opracowany przez Volvo opcjonalny system ważenia pokładowego (On Board Weighing - OBW) to jeden z atutów maszyny R100E. Zintegrowany system zapewnia przewożenie optymalnego, bezpiecznego ładunku i rejestruje wszystkie przetransportowane ładunki, umożliwiając zarządzanie i prezentację danych w czasie rzeczywistym na wyświetlaczu pokładowym. Obsługę ułatwiają inteligentne systemy, takie jak Volvo Site Simulation, który dostarcza cennych informacji o maszynach, składzie floty i konfiguracji miejsca robót. Dla operaora ważne jest też to, że planowe czynności konserwacyjne można wykonać z szerokiej platformy lub z poziomu gruntu. Z myślą o zapewnieniu pełnego bezpieczeństwa, zwłaszcza podczas serwisowania, maszyny mają wbudowane zintegrowane elementy blokad.
Również dostawca wozideł CAT podkreśla, że konstrukcja maszyn serii G daje technikom łatwy dostęp do wspólnych punktów obsługowych, np. blokady silnika, wzierników poziomów cieczy, smarowniczek. Trzy odkręcane filtry paliwa gwarantują jego czystość, a główny filtr paliwa posiada separator wody oraz elektryczną pompę zasilającą. Okres wymiany filtrów w układzie kierowniczym, hamulcowym oraz skrzyni biegów/przekładni hydrokinetycznej wynosi 1000 motogodzin, do wyposażenia standardowego należy również wskaźnik zużycia hamulców w zespole kół tylnych. W wozidłach zastosowano system ostrzegania operatora o przekroczeniu obciążalności opon. Elementem pomocnym w samej eksploatacji jest natomiast system zarządzania informacjami o zasadniczym znaczeniu (Vital Information Management System, VIMS). Udostępnia dane o wydajności, informacje o stanie technicznym wozidła oraz statystyki pracy. Pozwalają one podejmować decyzje dotyczące szkolenia operatorów, czy częstotliwości przeprowadzania konserwacji. Ponadto VIMS przekazuje dane dotyczące rejestracji zdarzeń, czasu przestojów i zużycia paliwa. Informacje są prezentowane na wyświetlaczu układu Advisor w kabinie. Dzięki centralnemu umiejscowieniu kabiny jest w niej dużo miejsca, a wsiadanie i wysiadanie jest łatwe. Elastyczne przymocowanie kabiny do ramy umożliwia tłumienie hałasu i drgań. Nowe tylne drzwi na zawiasach ułatwiają szybki dostęp do kabiny, a nowe poręcze na słupkach umożliwiają bezpieczne czyszczenie przedniej szyby. Elementem wyposażenia wozidła jest system monitorowania stanu opon względem ton-mil na godzinę (TMPH) lub ton-kilometrów na godzinę (TKPH). Powiadamia operatora o przekroczeniu zalecanego przez producenta zużycia opon.
CHARAKTERYSTYKI POPULARNYCH WOZIDEŁ SZTYWNORAMOWYCH
CAT
Caterpillar 772G to maszyna z zaawansowanym, elektronicznym systemem sterowania. Dzięki ogranicznikowi prędkości wozidło utrzymuje limit prędkości jazdy i odpowiednią prędkość obrotową silnika podczas jazdy na najbardziej ekonomicznym biegu. Ta funkcja obniża zużycie paliwa, poziom hałasu i stopień zużywania się elementów układu napędowego. Wozidła CAT serii G dają technikom łatwy dostęp do wspólnych punktów obsługowych, np. blokady silnika, blokady układów maszyny, wzierników poziomów cieczy, smarowniczek, w celu przeprowadzenia regularnej konserwacji planowej. Narzędzie serwisowe CAT ET (Electronic Technician) zapewnia dostęp do danych diagnostycznych przy użyciu magistrali Cat Data Link, w tym do wszystkich parametrów silnika (położenia przepustnicy, prędkości obrotowej, czasu wtrysku i zużycia paliwa) oraz danych z układów sterowania napędem, takich jak wybrane przełożenia i czas zmiany biegów.
KOMATSU
Komatsu HD405-8 to wozidło zaprojektowane z myślą o zapewnieniu użytkownikowi maksymalnej wydajności i możliwie niskich kosztów eksploatacji. Pojemność załadowcza wynosi 27,3 m.sześc. a maksymalna ładownośc to 40 t. Do napędu służy ponad 500-konny Diesel. Funkcja automatycznego wyłączania silnika maksymalizuje oszczędność paliwa. Zastosowano automatyczny układ kontroli trakcji (opcjonalnie). Producent maszyny zwraca uwagę na dużą moc spowalniacza zapewniającą zarówno wysoką wydajność, jak i bezpieczeństwo, a także na bezprzewodowy system monitorowania Komatsu: Komtrax 5.0, Komtrax Plus. Rozwiązanie dostarcza informacji o oszczędnościach związanych z flotą i wyposażeniem, umożliwia proaktywną i zapobiegawczą konserwację. Jest kompatybilne z PC, smartfonem lub tabletem.
VOLVO
Volvo R100E to pojazd o ładowności 95 t i masie całkowitej niemal 165 t. Pojemność skrzyni to ok. 60 m.sześc. Do skrócenia cyklu roboczego przyczynia się układ szybkiego wyładunku. Opracowany przez firmę Volvo opcjonalny system ważenia pokładowego (On Board Weighing — OBW) to zintegrowane rozwiązanie, które zapewnia przewożenie przez maszynę optymalnego bezpiecznego ładunku i rejestruje wszystkie przetransportowane ładunki, umożliwiając pełne zarządzanie produkcją i prezentację danych w czasie rzeczywistym na wyświetlaczu pokładowym. W utrzymaniu kontroli nad maszyną pomaga blokada jazdy na biegu neutralnym, która chroni wozidło podczas zjazdów ze wzniesień. Wozidło sztywnoramowe R100E wyposażono także w układ hamowania awaryjnego i pomocniczy układ kierowniczy.
T&M nr 3/2020
Tekst: Michał Jurczak
Add comment