Transport ponadnormatywny

Przenoszą miasto na naczepach. Pewnego mroźnego ranka mieszkańcy Malmberget, górniczego miasteczka, znajdującego się na północy Szwecji, tuż za kręgiem polarnym, byli świadkami niezwykłego wydarzenia. Z okolicy zaczęły znikać domy.

Budynki zostały przeniesione z wykorzystaniem pojazdów Scania, siedem kilometrów dalej. Łącznie 30 budynków mieszkalnych, z których najcięższy ma masę 230 ton zostanie przeniesionych do pobliskiej wioski Koskullskulle. Miasto Malmberget podlega licznym zmianom od dziesięcioleci, co ma związek ze szkodami górniczymi.

Przetransportowanie domów to wspólne przedsięwzięcie LKAB – szwedzkiej spółki kopalnianej, przedsiębiorstwa budowlanego NYAB oraz holenderskiej firmy transportowej Mammoet.

Po odpowiednim przygotowaniu, budynki „ruszono z posad” i ustawiono

na specjalistycznych zestawach firmy Mammoet. Napęd zapewniły im ciągniki Scania, w tym potężny R620 z silnikiem V8, wyposażony w automatyczną skrzynię biegów Allison.

– Postanowiliśmy ocalić te budynki z przyczyn historycznych i kulturowych. To jedne z najstarszych domów w Malmberget. Zostały wybudowane dla pracowników LKAB – komentuje Maritha Mossberg, rzecznik prasowy LKAB, dodając, że będą przeznaczone na wynajem.

Malmberget jest podzielone na pół wielką wyrwą w ziemi, która zaczęła tworzyć się w 1928 roku. Część budynków rozebrano i postawiono w innym miejscu. Niektóre, w tym kilka o znaczeniu historycznym, przeniesiono do innej okolicy w całości. Najstarszy pochodził z 1909 roku i został uchroniony przed zniszczeniem z inicjatywy społeczności pobliskiej miejscowości Gällivare.

18 na 144

Po wsunięciu pojazdu modułowego Nicolas MHD pod budynek, pracownicy firmy Mammoet pomału unoszą zawieszenie, aby masa domu została równomiernie rozłożona pomiędzy 18 osi i 144 koła, właśnie tyle liczy sobie pojazd. Dopiero teraz dom zostaje zabezpieczony mocowaniem i transport rusza.

Maksymalne obciążenie każdej z osi to 36 ton. Oznacza to, że pojazd modułowy ma ładowność ponad 600 ton. Ciągnik jest wyposażony w pompę zasilającą instalację hydrauliczną pojazdu modułowego, w tym system sterowania kołami. Zachowaniem pojazdu kieruje operator, który siedzi z przodu i obserwuje ładunek podczas jazdy.

Scania R620 ma wyposażenie umożliwiające holowanie ładunków o masie dochodzącej do 250 t. Przewożąc duże budynki mieszkalne, pracownicy Mammoet dołączają drugi pojazd ciężarowy na końcu zestawu. To „pchacz”, który zapewnia dodatkową porcję mocy i momentu obrotowego oraz wspomaga hamowanie. Zespół Mammoet działa szybko: od chwili załadunku zestaw pokonuje 7 km w niespełna godzinę.

Transformacja od dziesięcioleci

14 budynków zostało przetransportowanych w październiku 2016 roku. Pozostałe wyruszą w drogę w 2017 roku. Przeprowadzka jest wynikiem projektu, zainicjowanego przez LKAB. Miasteczko Malmberget, którego początki sięgają XVIII w. zostało ukształtowane przez kopalnię: pośrodku miejscowości znajduje się wielki Rów Kapitański, po szwedzku zwany Kaptensgropen. Jest pamiątką po podziemnych złożach, które zapadły się, gdy wydobyto z nich rudę żelaza. Nazwa miasta oznacza po polsku „ruda góra”.

W miarę jak rozrasta się kopalnia, Malmberget zmienia się, a ostatnio mają w tym udział zestawy firmy Mammoet. Rów Kapitański zostanie zasypany, ale ponieważ wydobycie trwa, obecne centrum miasta zniknie według planu do 2032 roku. Mieszkańcy przeniosą się do pobliskich miejscowości.

– Mamy szczęście, że nie musimy budować nowego miasta. Powiększą się po prostu sąsiednie Koskullskulle i Gällivare. Kopalnia i miasto zależą od siebie nawzajem. Jedno nie może istnieć bez drugiego – dodaje Maritha Mossberg. (ZM)

Tekst: Zbigniew Majerowski

T&M nr 1/2017