JCB czyli..brytyjski siedemdziesięciolatek
Siedemdziesiątą rocznicę swego istnienia świętuje w tym roku firma JCB. Ta brytyjska marka jest dziś jednym z potentatów na rynku maszyn budowlanych i rolniczych. Maszyny JCB cieszą się sporym powodzeniem również w Polsce.
Koparki, koparko-ładowarki, wozidła, walce drogowe, terenowe wózki widłowe to tylko niektóre pozycje asortymentowe JCB. Słyną z wysokiej trwałości i niezawodności, a oferowane są w 120 krajach, praktycznie na całym świecie. JCB od piętnastu lat z rzędu jest największym producentem koparko‑ładowarek, a w ofercie ma czterdzieści modeli, od kompaktowego 1CX, do potężnego 5CX.
Zaczęło się w… garażu
Zaczęło się dość skromnie. Końcem października 1945 r w małym garażu w miejscowości Uttoxeter, w hrabstwie Staffordshire, Joseph Cyril Bamford założył warsztat produkujący przyczepy z zezłomowanych sprzętów wojskowych (pierwsza przyczepa samowyładowcza wyprodukowana z wojennego złomu stoi dziś dumnie na wystawie, w światowej centrali firmy JCB). Firma działała w tym miejscu przez dwa lata, ale ponieważ właścicielka domu do której należał garaż nie zgadzała się na pracę w niedzielę, J.C.Bamford zmuszony był przenieść warsztat w inne miejsce, konkretnie do znajdującej się o kilka mil dalej – stajni w Crakemarsh Hall. Kolejne przenosiny nastąpiły w 1950 r, JCB znalazła lokum w dawnej fabryce sera w Rocester.
Kluczowy, pięćdziesiąty trzeci
Za kluczowy dla późniejszego rozwoju firmy uznać można rok 1953. Na maszynie pojawiło się wtedy, obecne do dziś logo JCB (pięć lat później zostało zarejestrowane jako znak towarowy). To w 1953 r Joseph Bamford wymyślił też koparko-ładowarkę i wprowadził ją do produkcji pod nazwą JCB Mk 1. Była to pierwsza wyprodukowana maszyna, która była jednocześnie wyposażona w szeroką łyżkę z przodu i koparkę hydrauliczną z tyłu. Ten pomysł do dzisiaj owocuje: JCB ma „na swym koncie” ponad 600 tys. koparko-ładowarek (są produkowane na trzech kontynentach). W roku 1960, po wprowadzeniu serii nowych koparko-ładowarek, stało się jasne, że ta maszyna zrewolucjonizowała branżę budowlaną, zwiększając wydajność i zmniejszając zależność od siły roboczej. Wraz z nadejściem nowej dekady firma zaczęła również wykorzystywać nowe narzędzia w celu rozwoju działalności i promowania marki.
Marka światowa
Szczególnie ważnych dat było w historii JCB więcej. W 1961 r powstała firma JCB Aviation. Jej pierwszym samolotem był dwusilnikowy de Havilland Dove. W 1963 r. otwarto pierwszy zagraniczny oddział JCB, w Holandii, światło dzienne ujrzała też wówczas, uznawana dziś za klasyka, koparko-ładowarka JCB 3C. W tym samym roku firma JCB wyeksportowała swoją pierwszą maszynę, koparko-ładowarkę JCB 4C do Stanów Zjednoczonych. W 1969 r firma JCB wyprodukowała rekordową liczbę 4,5 tys. maszyn, eksportując ponad połowę swojej produkcji. To właśnie w uznaniu tego sukcesu eksportowego otrzymała swoją pierwszą w historii nagrodę Królowej (pierwsze z 27 takich wyróżnień). Był to zresztą rok obfitujący w nagrody, pan Bamford został Komandorem Orderu Imperium Brytyjskiego (CBE) w uznaniu osiągnięć eksportowych firmy.
W 1970 r JCB rozpoczęła działalność w Stanach Zjednoczonych, aby wykorzystać ogromne możliwości rozwoju, jakie oferowała Ameryka Północna, założono siedzibę w Whitemarsh w stanie Baltimore. Szybko zwiększano obroty, które w 1973 r wyniosły 40 mln funtów.
W 1977 r zaprezentowano ładowarkę teleskopową, która zrewolucjonizowała sposób obsługi ładunków, zarówno na budowach, jak i w gospodarstwach rolnych, okazując się jednym z najbardziej udanych produktów w historii JCB. W istocie jednak dopiero decyzja o rozpoczęciu produkcji w Indiach (1979 r) rozpoczęła okres światowej ekspansji, a Anthony Bamford zauważył potencjał tego rynku. Dziś JCB ma fabryki w New Delhi, Pune i Jaipur, a Indie są największym po Wielkiej Brytanii rynkiem zbytu urządzeń firmy.
Innowacyjność produktów nadal stanowiła główną siłę napędową rozwoju firmy, w połowie lat 80-tych powstała koparko-ładowarka 3CX Sitemaster, która okazała się najlepiej sprzedającą się w historii marki JCB maszyną tego typu. W tym samym roku firma świętowała wyprodukowanie swojej 100-tysięcznej koparko-ładowarki. W pięć lat później asortyment poszerzono o ciągnik JCB Fastrac, pierwszy na świecie prawdziwy, szybki ciągnik z pełnym zawieszeniem. W połowie lat 90-tych powstał pierwszy egzemplarz koparko-ładowarki 4CX, a w 1997 r rozpoczęto produkcję nowoczesnego wózka widłowego Teletruk, który może przenosić i umieszczać ładunki ponad przeszkodami.
W połowie ubiegłej dekady firma JCB śmiało wkroczyła też na rynek producentów silników, prezentując jednostkę Dieselmax wytwarzaną w fabryce JCB Power Systems w Derbyshire. Mniej więcej w tym samym otwarto fabrykę w Pudong (Chiny) i ogłoszono największy w historii JCB, wart 140 mln dolarów, kontrakt na zaopatrzenie armii USA w szybką koparko-ładowarkę dla wojskowych zadań budowlanych. W 2012 r światowa produkcja została rozszerzona na Brazylię, a brytyjski premier David Cameron oficjalnie otworzył nowy, wart 63 mln funtów zakład w stanie Sao Paulo.
Dzisiaj przedsiębiorstwo posiada 22 fabryki, z których 11 znajduje się w Wielkiej Brytanii, a pozostałe w Indiach, Stanach Zjednoczonych, Brazylii i Chinach. W firmie zatrudnionych jest ponad 12 tys. pracowników
Limitowana edycja
Jubileusz JCB uczczono m.in. prezentacją limitowanej edycji kultowej koparko-ładowarki 3CX, która napędziła sukces spółki. Siedemdziesiąt egzemplarzy tej szczególnej maszyny zostało wyprodukowanych w wyróżniających się barwach. Zamiast tradycyjnego wykończenia w kolorze żółtym i czarnym, ich łyżki i koła są czerwone, a kabiny białe (jest to kolorystyka stosowana ostatnio w modelu 3CIII z 1979 r). Jako ukłon w kierunku potrzeb współczesnych operatorów, kabiny barwnych maszyn wyposażono w ekspresy do kawy. Maszyny z limitowanej edycji koparko- ładowarek 3CX, których maksymalna prędkość to 40 km/h, posiadają silniki JCB Tier 4 Final Ecomax o mocy 109 KM wyprodukowane w fabryce JCB w Derbyshire. – Koparko-ładowarka stanowiła kamień węgielny sukcesu JCB i choć teraz produkujemy wiele innych typów maszyn przeznaczonych do budownictwa, rolnictwa i przemysłu, pozostaje jednym z naszych najważniejszych produktów. Dzięki niej rozgłos uzyskała nie tylko spółka JCB, ale też Staffordshire i cała Wielka Brytania, a ja cieszę się, że produkujemy jej modele w limitowanej edycji, by uczcić naszą rocznicę – podkreśla Prezes JCB, Lord Bamford.
T&M nr 11/2015
Tekst: Michał Jurczak
Add comment